Van medische zorg naar welzijnsgericht werken

(uit: Inzicht in de transitie, ouderenzorg Gooi en Vechtstreek september 2024) Als je kijkt naar de sociale benadering dan kijk je naar het menselijke gedeelte en niet naar de diagnose, legt Anneke mij uit. Anneke Kooij is ruim dertig jaar verzorgende IG geweest en is nu projectleider sociale benadering dementie voor het regiokompas en zet zich dagelijks in om de mens centraal te stellen binnen de zorg. “iedereen heeft het nu over de ‘sociale benadering’, maar ik heb in mijn vak nooit anders gedaan”, zegt Anneke trots.

In de zorg is het gebruikelijk om naar het ziektebeeld te kijken en te beoordelen of iets medisch is of binnen het protocol past. “Zo zijn we nou eenmaal opgeleid” zegt Anneke. Maar volgens haar is dit slechts een deel van de belevingswereld van de cliënt. “Hij of zij is geen diabetes of Alzheimer. Hij is meer dan alleen zijn ziekte”. Het is belangrijk om te weten wat de cliënt mist en hoe hij of zij zich comfortabel voelt en waar wij in kunnen ondersteunen” Ze vertelde een tijdje geleden aan V&VN magazine dat ze de cliënten In de wijk vergelijkt met levende boeken. Bij het

eerste gesprek lees je vooral het laatste deel, de dag van vandaag, maar naarmate je de persoon vaker ziet en spreekt hoor je ook over de hoofdstukken daarvóór.

Sociale benadering In de wijk
De met extra zorg thuis teams in Weesp richten zich vanaf 2019 al op sociale benadering en het welzijn van de cliënt. “Door de medische bril af te zetten krijgen we een breder perspectief” aldus Anneke. Dit leidt tot een verschuiving van een traditioneel thuiszorgteam naar een team dat zich richt op het welzijn van PG- cliënten. Vanaf 2019 richt het team zich vooral op het psychosociale aspect van de zorg waarin de cliënt centraal staat. Dit resulteert in een afname van de fysieke zorg, zoals psycholoog- en of huisartsbezoeken. Anneke merkt op dat de 3 wekelijkse contactmomenten waarbij iemand iets leuks doet met de patiënt ervoor zorgen dat cliënten zich comfortabeler voelen in hun eigen belevingswereld en minder klachten hebben. “We zien dat het leefplezier en de kwaliteit van leven toenemen en dat ze ook langer leven” zegt Anneke trots.

Het belang van een welzijnscoördinator
Er loopt nu een pilot waarbij een welzijnscoördinator in een wijkteam wordt geplaatst. Dit zorgt voor een breder werkveld waarbij de sociale omgeving en vrijwilligers ook betrokken raken bij het zorgproces. “We betrekken echt het sociale netwerk en de buurt bij de zorg van de cliënt” zegt Anneke. Romy Brugman begon in januari 2023 als welzijnscoördinator bij het met extra zorg thuisteam in Weesp. Zij helpt cliënten langer thuis te wonen en ondersteunt het team waar nodig. Ze zoekt ook verbinding met casemanagers en versa welzijn. Romy’s taak is om de maatschappij te verbinden aan de zorg voor dementie. “Daarnaast vinden wij het belangrijk dat elk teamlid leert eigenaar te zijn van een holistische mensvisie, waarin welzijn voor opgaat en zorg een onderdeel vormt” voegt Anneke hier aan toe.

Samenwerking In de regio
Deze werkwijze vereist regionale samenwerking. De casemanagers brengen veelal de cliënten binnen en het team werkt veel samen met de reguliere wijkteams, mantelzorgers en vrijwilligers. Van dagbestedingen tot coördinatoren, er wordt gekeken naar de sociale kaart en wat er al wordt georganiseerd waar cliënten bij kunnen aansluiten. We hoeven het wiel niet opnieuw uit te vinden, we kijken naar wat er al is en proberen verbinding te maken vertelt Anneke. Romy benadrukt daarbij het belang van het samen zorg kunnen bieden voor onze cliënten. Anneke erkent dat deze manier van werken moeilijk door te voeren is. “Het is lastig om deze cultuuromslag te realiseren. Ik moet anderen laten zien wat ik zie en hen meenemen in deze manier van kijken naar de zorg”. Er zijn ook meerdere cursussen opgezet In de regio vanuit de sociale benadering. Amaris heeft via Rein Helpt cursussen voor mantelzorgers en vrijwilligers om bewuster om te gaan met de cliënt of familie, maar ook vivium heeft trainingen beschikbaar die bij deze manier van werken bijdragen.

Het belang van sociale benadering
“We zijn geen nummer of diagnose. We zijn allemaal kostbaar en daar moet je zorgvuldig mee omgaan” vertelt Anneke. De zorg voor haar vader inspireerde haar om het beter te doen. Ze zag hoe hij van het kastje naar de muur werd gestuurd en vond dat dit anders moest. Op de vraag hoe zij de zorg over 5 jaar ziet antwoordt Anneke dat zij graag ziet dat deze wijkteams de norm worden In de zorg. Ze benadrukt het belang van deze denkwijze en dat dit omarmd moet worden door de hele bevolking. “Dit probleem is niet alleen van een zorggroep, het is een probleem van ons allemaal” zegt Anneke. “We moeten het Samen doen.”