WZD: open deuren

Open deuren en een pad om niet te vergeten (uit: inzicht in de transitie, ouderenzorg gooi en vechtstreek september 2024)

De zandzee, een zorginstelling in het Gooi, heeft geprobeerd om ondanks de wisselende doelgroep, ouderen met gevorderd stadium van de dementie, haar deuren open te houden. Vaak werden de ouderen overgeplaatst wanneer ze in een vergevorderd stadium van dementie kwamen. Ze hebben zorgvuldig gekeken naar hoe ze een veilige en herkenbare omgeving kunnen creëren. Dit alles met het oog op het vergroten van de zelfstandigheid en het welzijn van de bewoners, zonder in te boeten op de veiligheid.

Een herkenbare en veilige omgeving
Een van de belangrijkste veranderingen was het aanpassen van de oriëntatie binnen de Zandzee. Zo is er veel gewerkt met kleuren en visuele herkenningspunten waardoor bewoners zich gemakkelijker kunnen oriënteren. Het is belangrijk dat bewoners vooral in een vroeg stadium van hun verblijf nog dingen kunnen herkennen en opnemen, vertelt Marion Alards, een van de initiatiefnemers van het open deuren beleid. Bijvoorbeeld door het gebruik van Nederlandse thema's zoals bloemen, melkkar of schapen die herkenbaar zijn voor de bewoners. Bewoners kunnen nu zeggen: “ik woon op de afdeling met de schapen”. Dit zorgt niet alleen voor meer herkenning maar ook voor een gevoel van thuis zijn.

Meer activiteiten om dwalen te verminderen
De zandzee heeft ook ingespeeld op het gedrag en de behoefte van de bewoners. Zo werd opgemerkt dat veel bewoners in de avonduren de neiging hebben om te dwalen. In plaats van dit te beperken heeft de zorginstelling ervoor gekozen om extra activiteiten aan te bieden in de avonduren hierdoor blijven bewoners actiever en afgeleid en wordt de behoefte op dwalen verminderd.

Samenwerking met familieleden
Een bijzonder aspect in het proces om tot een nieuw deurbeleid te komen is de betrokkenheid en input van familieleden. Tijdens de familieavond werd er een oproep gedaan om mee te denken in de vorm van een werkgroep over het open deuren beleid. Opvallend was dat bewust werd gekozen om geen cliëntenraad te betrekken maar juist de familie te vragen die affiniteit had met die thema om in een klankbordgroep mee te denken. Deze werkgroep bestaande uit 3 familieleden, medewerkers en management ging in gesprek over wat het openstellen van de deuren zou betekenen voor zowel de bewoners als hun naasten.

Het vergeet me niet pad: een route voor oriëntatie
Een van de ideeën die voortkwam uit deze werkgroep was het vergeet mij niet pad, een speciale looproute die bewoners helpt bij hun oriëntatie binnen en buiten de zorginstelling. Deze route bestaat uit vergeet me nietjes die op de grond worden afgebeeld waardoor het voor de bewoners duidelijk is welk pad ze moeten lopen en hoe ze terugkomen bij de Zandzee. Dit pad werd ontwikkeld in samenwerking met de gemeente Gooise Meren, Gerrianne van Gink, ontwerper van het vergeet mij niet pad en de bewoners zelf. Zij gaven aan waar zij vaak lopen en wat voor hen belangrijk is In de omgeving. De sociaal agoog en de betrokken familieleden speelden hierin een grote rol door samen met de bewoners te experimenteren en de route verder te verfijnen. Dit was een proces van continu bijsturen en aanpassen waarbij de behoefte van de bewoners centraal stonden.

Samenwerken voor de veiligheid
“Er is afstemming geweest met de wijkagent hoe optimaal samen te werken indien een bewoner lange tijd buiten lijkt te zijn en het afwijkt van zijn of haar gewoontes” aldus Kayleigh Smart. Het doel is om ervoor te zorgen dat bewoners veilig buiten kunnen zijn en dat wanneer iemand langer wegblijft dan verwacht er snel en adequaat gehandeld kan worden. We hebben gevraagd wat de politie en buurt van ons nodig hebben om dit zo veilig mogelijk te maken. Er wordt zelfs gekeken naar verdere samenwerking met buurtapps om de veiligheid en betrokkenheid te vergroten. Dit kwam nog te vroeg. Maar de optie blijft staan voor de nabije toekomst.

Een gezamenlijke aanpak voor de toekomst
Het behouden van het open deuren beleid bij de vernieuwde doelgroep van de Zandzee richt zich vooral op het verbeteren van de oriëntatie. Zonder technologische barrières op te werpen. Door gebruik te maken van bestaande elementen en nauw samen te werken met bewoners, familieleden, de buurt en hulpdiensten heeft de Zandzee een aanpak gevonden die de vrijheid van de bewoners vergroot.

“Je kunt veel bereiken met de bestaande elementen en om dat samen met de bewoners te realiseren is juist heel leuk” vertelt Marion Alards. Dit is een belangrijke stap in het creëren van een zorgzame en betrokken gemeenschap waarin de bewoners zich vrij en veilig kunnen bewegen.